Naar Wakayama gaan was een goede gok geweest; met enige moeite kon ik een internetcafe vinden, en de dag erna bevond ik me op de boot naar Shikoku. De trip naar de eerste tempel nam echter nogal wat tijd in beslag (de verkeerde trein nemen droeg daar wel aan bij), dus kon ik die dag voor de rest weinig meer doen. Ik besloot wat benodigdheden te kopen - een kasa (hoed), tsue (wandelstok), wat kaartenen een stempelboek. Ben meteen bij de eerste tempel de stempel op gaan halen, zodat ik de volgende dag niet terug zou hoeven. Bij een goedkope yado vond ik niet alleen slaapplek, maar ook iemand die verschillende tips gaf en op de gekochte kaarten slaapplekken aanwees.

De tweede dag begon de tocht dus echt. Tempo zit er goed in. Het lopen zelf gaat me enorm makkelijk af. Het probleem is echter de bepakking. Het is nog steeds een goede 10 kilo die ik meesleep. Maar er zit niets anders op. Je loopt overal doorheen; dorpen, langs snelwegen, door bossen, langs meertjes, op asfalt of op paden langs rijstvelden. Overal staan bordjes, maar andere henro hebben ook sticketjes geplakt op plekken waar ze maar konden: de weg kwijtraken is dus eigenlijk onmogelijk. Het enige wat je rest, is lopen.

`Ik vraag me af hoe ver het nog is naar de volgende tempel`, begon ik tegen mijn nieuwe maatje Ko. `Dat maakt weinig uit`, zei hij. `Iedereen is even ver af van het einde, even ver van het begin. Niemand begrijpt werkelijk waar hij zich bevindt, de waarheid is altijd net te ver weg om te grijpen`. Ik begreep meteen al dat Ko eigenlijk een beetje een rare is. `Er is veel verandert hoor, sinds jij die tocht liep`, probeerde ik. `Er is helemaal niks verandert`, antwoordde hij stug. `Maar we hebben nu auto`s. Mobiele telefoons. Computers. Mensen lezen gaan kaarten meer, ze kijken naar google earth met hun i-pod`, zei ik. `Dat zijn irrelevante zaken. Mensen blijven mensen, van binnen verandert er niks. Jij denkt veel te westers, in termen van vooruitgang, die jij voor het gemak gelijk stelt aan kennis. Maar kennis is geen vooruitgang. Ware kennis kan niet vooruit of achteruit, het is er gewoon. Afstand en tijd, dat zijn menselijke dingen. Met die ipod van je kun je enkel afstanden bekijken, of tijden, maar kun je er ook werkelijke kennis mee opvragen?`

Tommy loopt ook de tocht. Althans, zo moet ik hem maar noemen. We besloten ergens na tempel 7 om een stuk met elkaar te wandelen. `Ha, nu lopen we echt met zijn tweeen`, zei ik, terwijl ik naar mijn witte tas met `doukou futari` erop wees. `Met zijn drien, bedoel je zeker`, antwoorde Tommy. Ik knikte dat hij gelijk had. Tommy kent de sutra`s, dus kon ik de eerste paar tempels onder zijn gechant het gebed doen bij de tempels. Het is elke tempel hetzelfde. Je buigt voor de ingang, loopt naar de fontein, reinigt je handen en mond, loopt naar de gebedsplaats, werpt een muntje in, luistert naar het gechant van sutra`s, loopt naar het kantoortje waar je je stempel ontvangt, en gaat weer verder. Maar op een gegeven moment wordt het donker, en dan moet je ook een slaapplek zoeken.Daar begonnen Tommy en ik pas om 5 uur mee. Bij de 8e tempel konden ze ons niet helpen. We liepen wat rond, en Tommy begon het hem al aardig te knijpen. Hij kijk me een beetje geirriteerd aan. `Jij bent toch lifter. Jij weet vast wel een oplossing`. Maar zo eenvoudig gaat dat natuurlijk niet. Ik ging even een supermarktje in om iets te kopen, en toen ik buiten kwam, zat Tommy met zijn hoed voor zijn hoofd tegen een paal aan. Tommy begreep echter niet helemaal hoe het zit met de dans van de goden. Deus Ex Machina. Kami no te.

`Is er een probleem?` begon een voorbijganger. `We kunnen geen plek vinden om te slapen`, antwoordde ik. `Dat is geen probleem. Je kunt bij mij slapen, ik heb genoeg ruimte`, zei de man. Tommy stond meteen op, niet uit enthousiasme of geluk, maar uit protest. `Dat is niet nodig. Ik red het wel alleen. Ga jij je gang maar, Dennis`, zei hij. Zowel de man als ik vroegen waarom. `Nee, echt niet. Ik wil het niet`, ging Tommy verder. De man drong aan. `Zucht... voor een nacht, dan. Meer niet`, zei hij.

Eenmaal in een apart kamertje met een futon, vroeg ik hem hoe het ging. `Dit is echt fout. Zo hoort het niet. Je kunt niet zomaar bij mensen slapen, dat kan niet`, zei hij. `Hoezo niet? Ze willen ons toch helpen? Ze vinden het duidelijk leuk`, zei ik, `Nee, ze vinden het niet leuk. Je snapt het niet. Ze doen het het, omdat ze denken dat het moet. Dit is Japan`, protesteerde hij verder. Tommy was duidelijk een 100% Japans geval: alle omgang met mensen wordt vertaald in een bizar complexe wereld van hoe dingen wel, en hoe dingen niet moeten. En hulp in de vorm van blijven slapen bij mensen, die weiger je gewoon. Zoiets neem je niet aan. `Het is goed, echt waar. Toen ik liftte, deed ik dit de hele tijd. Zo gaat dat gewoon. Mensen vinden het ook gewoon leuk, ik heb zo veel vrienden gemaakt. Bij sommige ben ik zelfs nog een tweede keer geweest`, zei ik. Ik deed mijn best hem gerust te stellen. `Wat! Een tweede keer geweest! Maar dat doe je toch niet? Mensen vinden het niet leuk, echt niet. Ze lachen misschien, maar het is geen echte lach, joh!` zei hij. `Weet je`, begon ik, `morgen splitsen we op, bij tempel 9`. Hij knikte, en zei dat dat het beste was. Ik snap ineens meer van Japan.

Tegen alle zin van Tommy in, gingen we met die man mee naar een onsen. Tommy nam de hele tijd enkel dingen aan nadat het een 3e of 4e keer werd gevraagd. Nu moet je een Japanner altijd ruimte geven om een gedaan aanbod omgedaan te maken, en je moet altijd opletten of iets niet buiten proporties is. Maar zelfs kleine dingetjes gingen er bij Tommy niet in. Toch relaxte hij een beetje naarmate de avond vorderde. Vooral de onsen droeg er aan bij. Een onsen is een soort zwembed ala Center Parks, maar dan compleet in adamskostuum. Maar voor je gesloopte benen is er echt niks beters dan even een bezoekje aan een onsen. Nog even de sauna in, nog even wat gedronken. Ik heb me nog nooit zo schoon gevoeld.

Vanochtend gingen Tommy en ik weer onze eigen weg, na een goed ontbijt. Ik was dus weer alleen met Ko. `Er is nu wetenschap, weet je. Dat is kennis die je moeilijk kunt weerleggen. Je magnetron werkt omdat er gebruikt gemaakt wordt van kennis die onfeilbaar is`, zei ik. `Jij snapt er niks van, he`, antwoordde hij. `Goed, die wetenschap van jou he, die heeft nog iets anders uitgezocht. Hoe snel bewegen we nu?` vroeg hij. Beetje rare vraag. `Nou, eh, zo`n 5 kilometer per uur, gok ik, zo lopend`. Hij keek me lachend aan. `Oh ja? Op dit moment vlieg je andersmet duizenden kilometers per uur op het volgende sterrenstelsel af en je draait met gigantische snelheid om de zon heen`. Ik keek hem verdwaasd aan. `He?`, stamelde ik. `En je merkt er helemaal niks van. Je loopt gewoon een eindje, terwijl je niet eens weet waarom`, concludeerde hij. Die Ko is eigenlijk maar een nare vent.