De eerste tempels gingen vlot, maar zo makkelijk kon het natuurlijk niet blijven. De eerste echte uitdaging kwam in de vorm van een bergketen, van de 11e tempel, naar de 12e tempel, Shozanji. Over Shozanji had ik al heel erg veel gehoord, vaak van mensen die met een glimlach verhaal deden. Japanners lachen veel, maar na een tijdje begin je te onderscheiden wat elke lach betekent. En dit was een beetje een pijnlijke lach. En terecht. Je gaat eerst verticaal naar 700 meter, om daarna terug te dalen naar 500 meter. Daarna ga je nog 5 keer 250 meter omhoog en omlaag, dwars door bos heen. Niemand woont in die bergen, er zijn enkele heiligdommen om de zoveel kilometer waar je drinkbaar water kunt bemachtigen. De meeste mensen doen er 2 dagen over, maar dwazen doen het in 1 dag. En ik ben een dwaas.

Ik was al kapot bij 700 meter. Toen al geen water meer. Maar de volgende waterbron was zeker nog een uur lopen. Ik kwam een andere pelgrim tegen, die aan het uitrusten was. Het was zijn 3e keer, zijn 3e keer rond, dan. Naast dus enorm sterk te zijn (ik respecteer op het moment diep elke persoon diede tochtook maar 1 keer helemaal heeft gelopen), was hij ook nog eens een meester in Reiki. Daar had hij me de avond ervoor nog wat dingen van laten zien. We zaten in een simpel hutje, waar henro gratis mogen slapen, aan de voet van de berg. Hij pakte mijn hand beet. `Doet het pijn als ik hier druk?` vroeg hij me, terwijl hij mijn hand grondig aftastte. `Ja, daar`, zei ik. Hij hield zijn wijsvinger een poosje op de plek en kneep opnieuw de plek in; geen pijn meer. Hij sloot de deur achter ons, pakte een stukje papier en zette een pen rechtop door hem tussen twee tatami in te duwen. Daar balanceerde hij vervolgens voorzichtig het stukje je papier op, dat zonder te bewegen op de punt bleef hangen. Toen hij vervolgens rustig zijn handen in een kom om het papier vouwde, begon het stuk papier met zijn handen mee te draaien zonder dat hij het aanraakte. Deze op het eerste gezicht vorm van psychokinese liet zweetdruppels langs zijn hoofd lopen. Hij vroeg me mijn hand tussen zijn handen te plaatsen, en ik voelde een merkwaardige warmte van zijn handen afstralen. Hij stond op en ging slapen. Op de berg kwam ik hem dus opnieuw tegen. `Eet wat, vanaf hier gaat het eerst omlaag, en dan weer een paar honderd meter omhoog`, zei hij. Ik zette mijn bepakking neer en ging naast hem zitten. `Christen?` vroeg hij. Ik schudde mijn hoofd. `Wat dan?` ging hij verder. `Ik weet het niet. God, goden, ik weet niet wat ik er exact van moet denken`, zei ik. `Oh, maar goden bestaan niet`, begon hij. `Wat ik je gisteren liet zien, dat komt uit het hart. En alle energie gaat ook weer naar het hart. Ook als je bid. Daar zitten de goden, daar leeft het. Christenen, Moslims, Boeddhisten, we bidden allemaal naar ons hart. Daarom kan een Japanner Christen zijn als hij trouwt, en Boeddhist als hij sterft. Voor hem is het allemaal hetzelfde`. Het was waar. Japanners zijn dol op bruiloften in de Christelijke stijl, zelfs Boeddhisten verbonden aan een tempel. `Daarom snap ik niet waarom mensen er zo om vechten. Wij Japanners houden van vrede. Wij zijn Boeddhistisch`, ging hij verder.

Ik heb die berg vervloekt. Sinds die dag in die bergen, doen mijn voeten pijn bij elke stap. Het omhoog gaan, dat is niet eens erg. Maar omlaag. Vooral over geasfalteerde wegen. Het sloopt je voeten. Ik heb al talloze Japanners uitgelegd dat er in Nederland geen berg te vinden is. Mijn voeten zijn stadsvoeten, geen bergvoeten. Maar ik ben zeker niet de enige die pijn in zijn voeten heeft. Henro onder elkaar vragen niet hoe het gaat; ze vroeg hoe het met de voeten is. En die doen bij iedereen pijn. Na een volle dag in de bergen hebben gezeten, en keihard te hebben geknokt om nog stappen vooruit te kunnen doen, kwam ik doodsvermoeid aan bij Shozanji. Het was er prachtig. Niet alleen omdat het prachtig was; een tempel helemaal verstopt in de bergen, met niks eromheen behalve beekjes en bos, het was prachtig omdat ik er vele uren en moeite in had gestopt om er te komen. Tempelmoeheid, dat is een luiheidsziekte. Als gewone toerist pak je de trein, bus of taxi om een tempel te bekijken. Maar als pelgrim, als je loopt, als je al die moeite doet; dan is aankomen bij de tempel, en de tempel bezichtigen, iets waar je helemaal van kunt genieten. Je geniet van je eigen werk. Ik buig bij de ingang van elke tempel. Ik buig als ik weer wegga. Niet alleen omdat zo hoort, maar omdat ik de tempel respecteer. Het komt uit het hart, al die energie. Door de tempel te respecteren, respecteer ik mijzelf, en mijn vermogen dingen te bereiken.

`Karma spreidt zich niet enkel uit langs verschillende levens, maar ook binnen ons huidige leven is karma een principe wat je goed moet begrijpen voor je ook maar kunt beginnen met leven an sich`, leerde Ko me. `Jullie westerlingen, begrip van de karmische wetten ontbreekt compleet. Het komt door jullie maatschappij. Jullie stoppen enkel ergens moeite in als het geld oplevert. Daarom gaan jullie naar het werk. En al die energie die jullie daarin stoppen, gaat verloren. Je koopt er een rode auto voor, of een blauwe. Je mag zelfs kiezen wel kleur je leuk vindt, maar het moet wel een auto zijn. Je mag kiezen wat je wilt, bent vrij om te doen wat je wilt, zolang je maar dingen koopt`, ging hij verder. `Hoor je het tikken van je wandelstok? Dat is jouw karma. Je bouwt karma op met het tikken van die stok`. Gesprekken tussen mij en Ko waren al geen gesprekken meer. Het waren monologen, van Ko. Ik zweeg enkel, en luisterde. `En dat karma, dat is waarom jij hier kunt bestaan, hier kunt doen zoals je doet. Het is de reden waarom jij veilig bent, waar je ook gaat of staat. Waarom mensen jou precies op het juiste moment helpen, en dat je precies op het juiste moment op de juiste plek bent. Die synchroniciteit, en ontvankelijkheid ervoor, bouw je op door het verrichten van werk. Niet dat werk van jullie waar je enkel geld en ongelukvoor krijgt. Maar puur werk. Het investeren van tijd en energie in iets waar je het doel niet van begrijpt.`

Na nog enkele bergen, met veel pijn en moeite overwonnen, begon een andere fase van de tocht. De wandeling Kouchi in (de 2e ken, of provincie) gaat gepaard met extreem lange afstanden niks. Met niks bedoel ik, jij, de weg voor je, de zee links van je, de bergen rechts van je. Zo nu en dan een dorpje, nog compleet bebouwd met houten huizen, welke in de nacht verdwijnen zodra de laatste inwoner komt te overlijden. Er zijn huizen die leegstaan, waarvan de bewoners zijn overleden, waarvan de auto nog op de oprit staat, en soms al volledig is begroeid met klimop planten uit de voortuin. Het gras komt totaan de kozijnen.Je kuntin diedorpenwat brood kopen, en iets te drinken. Je slaat in, en hoopt dat je niet zonder eten of drinken komt te zitten voor je het volgende dorp bereikt. Het weer zit altijd tegen. Het is of te warm, ofte koud, er staat teveel wind, of het regent. Je benen... Ik negeer ze. Ze doen eigenlijk constant pijn. Je zet door. Je stopt zo min mogelijk, want na het stoppen voel je hoe erg pijn je voeten doen als je weer begint te lopen.

Van tempel 23 naar tempel 24 is het een lange wandeling van 80 kilometer, helemaal langs de kust, route 55. Op het puntje van een kaap, daar ligt Hotsumisakiji. Ik was er 3 dagen geleden aan begonnen. Om geld te besparen maak ik zoveel mogelijk gebruik van hutjes die leegstaan, of van mijn tent. In contact met andere mensen ben ik nauwelijks. Maar onder henro doen verhalen snel te ronde. Een tyfoon kwam, zo waarschuwde eentje me. En op een kaap, zuidelijk Shikoku; dat is de slechtste plek ter wereld om te zijn zodra een tyfoon aan land komt. En de langs die kust naar de volgende grote stad lopen zou me nog zeker een week kosten. En na 12 dagen non-stop aan de wandel te zijn, op een 6 to 6 schema (6 uur sochtends op, lopen, 6 uur weer je bed in, compleet gesloopt), was het tijd om weer eens terug de normale wereld in te gaan. Ik stak mijn duim op, de tweede auto stopte. `Waarheen?`. `Kouchi`. Daar zit ik nu, in een internetcafetje. Ik heb echter wel een mooie kamer in een ryokan, waar ik aan het bijkomen ben van bijna 2 weken aan emotionele, fysieke en spirituele pijn. En ik blijf hier tot de storm is overgewaaid. Dan ga ik weer verder met lopen langs de kust, hopelijk met voeten die een beetje bijgekomen zijn. Gelukkig zijn ze nog heel, want ik ben ook mensen tegengekomen die niet zo best uit de bergen kwamen. En dat is zuur, na zoveel moeite. Maar die mensen zijn Japanners, en kunnen na een maandje weer verder gaan. Ik moet het in een keer doen, dus is het beter als mijn voeten gewoon heel blijven.

Ik loop verder!